عملیات خاکی پروژه به طور کلی شامل دو بخش زیر می باشد:
خاکبرداری :کلیه فعالیت های مربوط به تخریب ،حفاری و کندن هر نوع زمین ،انباشتن ،جابجایی بارگیری و حمل هرگونه مصالح خاکی در محدوده پروژه و یا خارج از آن (در صورت لزوم ) که مرتبط با فعالیت های موضوع پیمان باشد.این عملیات به طور عمده با استفاده از ماشین آلات و تجهیزات سبک و یا سنگین راه سازی انجام میگیرد ، هرچند ممکن است درصورت لزوم و بسته به شرایط ،از روش های دستی و یا روش های انفجاری نیز استفاده گردد.
1. رگلاژ: کلیه فعالیت های مرتبط با تسطیح ،آماده سازی ،هموار سازی حذف زواید،پرکردن حفرات و غیره در کلیه سطوح خاکبرداری ،به منظور ایجاد بستر مناسب برای اجرای لایه زهکش ویا نصب شبکه فولادی ،درجهت انجام فعالیت های مرتبط با موضوع پیمان می باشد. این عملیات به طور عمده با استفاده از نیروی انسانی و تجهیزات سبک صورت می گیرد،هرچند ممکن است در صورت نیاز ،از ماشین آلات و مصالح ویا سایر روش های دیگر استفاده گردد.
موارد مذکور در این مشخصات فنی عمدتا ناظر بر عملیات خاکی در محدوده تقریبا 10 متری از خط پروژه میباشد. عملیات خاکی در داخل گود،به فاصله حداقل 10 متر از خط پروژه ،با روش های مورد تایید و تحت نظر دستگاه نظارت ، به صورت تقریبا یکنواخت (حداکثر اختلاف تراز 10 متر و حداکثر شیب کلی 10%) در کف گود و متناسب با پیشرفت اجرای سازه نگهبان انجام خواهد گرفت .
خاکبرداری ساختمان
خاکبرداری به صورت پنل بندی شده ،از سر ترانشه شروع شده و در ادامه طی مرحله های خاکبرداری ،با ارتفاع و طول مشخص ، ادامه پیدا میکند .
عملیات خاکبرداری در داخل گودبه فاصله حداقل 0.5 متر از خط پروژه ،با استفاده از ماشین آلاتی چون لودر (که دقت اجرایی کمتری دارند )امکان پذیر می باشد،ولی محدوده 0.5 متری از خط پروژه باید با استفاده از ماشین آلاتی با دقت بالاتر (مانند بیل مکانیکی )خاکبرداری گردد.
اولین مرحله یا پنل خاکبرداری دارای ارتفاعی که خاک بتواند در کوتاه مدت (حدود 24 تا حد اکثر 48 ساعت )بدون محافظت پایدار بماند و حد اکثر 2 متر (معادل عرض ورق شبکه های فولادی )خواهد بود .ارتفاع پنل های بعدی نیز حد اکثر به اندازه عرض یک شبکه فولادی یا کمتر ،طبق نظر دستگاه نظارت (بر اساس شرایط پایداری دیواره)خواهد بود .پنل برداری بدون اجرای سازه نگهبان (یا حداقل اجرای پوشش سطحی ،در ترازهایی که طبق نقشه ها نیلی در پنل خاکبرداری شده وجود ندارد )با ارتفاع بیش از عرض یک شبکه فولادی به هیچ وجه مجاز نمی باشد.
در غیر اینصورت ،پیمانکار باید پیشنهاد اصلاحی خود را به دستگاه نظارت اعلام و در نهایت طبق نظر دستگاه نظارت نسبت به انجام اقدام اصلاحی در اسرع وقت اقدام نماید .
طول هر پنل خاکبرداری بسته به وضعیت دیواره گود متغیر میباشد .به طور کلی پنل های خاکبرداری 6 متر می باشد . در خاکهای ریزشی ، یا سست و کم مقاومت ،یا در مواردی که پایداری و جابجایی های دیواره گود در صورت پنل برداری با طول زیادمورد تردید می باشد،حداکثر طول هر پنل می تواند طبق نظر دستگاه نظارت تا مقدار معادل فاصله افقی دو نیل مجاور کاهش یابد (شکل زیر ).در زمین های دارای مقاومت کافی ،حداکثر طول مجاز پنل تابع توان اجرایی پیمانکار میباشد .
معمولا بحرانی ترین وضعیت ناپایداری در زمان اجرا دیده می شود . پس از حفاری و قبل از اجرادیده می شود. پس از حفاری و قبل از اجرای شاتکریت و نیل گذاری بیشترین احتمال وقوع ناپایداری وجود دارد. بدین منظور پس از هر مرحله حفاری می بایست وضعیت ظاهری شیب مورد توجه قرار گیرد . شکم دادگی و دیده شدن جابجایی های بیش از حد از مواردی است که می تواند مقدمه ای برای رخداد ناپایداری و ریزش باشد . در صورت مشاهده علائمی از وقوع ناپایداری ،این موارد می بایست فورا به اطلاع دستگاه نظارت رسانده شود .
عملیات رگراژ
عملیات رگراژ به منظور ایجاد بستری صاف و همواری برای نصب و اجرای لایه زهکش (در صورت وجود )و شبکه فولادی ،و به طور عمده با استفاده از نیروی انسانی و ابزار و تجهیزات سبک انجام می گیرد . بدین منظور زواید و بیرون زدگی های سطح مانند قلوه سنگ ها و یا برجستگی ها در شیاریهای باقی مانده از خاکبرداری یا بیل مکانیکی در صورتیکه ارتفاع بیرون زدگی بیش از رواداری ضخامت شات کریت (طبق مشخصات فنی مربوط )باشد ،باید زدوده شود . در غیر اینصورت فاصله شبکه فولادی از سطح دیواره و ضخامت شات کریت از محل برجستگی محاسبه می شود .